Zespół stopy cukrzycowej – zrozumieć, zapobiegać i leczyć
Zespół stopy cukrzycowej jest częstym powikłaniem cukrzycy i występuje u około 20-30% osób dotkniętych w ciągu ich życia. Termin ten obejmuje wszystkie zmiany patologiczne w obrębie stopy osoby chorej na cukrzycę – od uszkodzenia łożyska paznokcia po deformacje stopy aż po owrzodzenia stóp i zgorzele – podsumowując; ponieważ stopy osób chorych na cukrzycę są bardzo wrażliwe nawet małe rany mogą się słabo goić, wymagają szczególnej uwagi.
W tym artykule dowiesz się, dlaczego zmiany stóp mogą szybko stać się większym problemem dla osób dotkniętych chorobą, jakie wskazówki dotyczące pielęgnacji stóp możesz udzielić osobom chorym na cukrzycę, aby zapobiec problemom ze stopami oraz jaką rolę odgrywa dezynfekcja ran po wystąpieniu urazów stóp.
Stopa cukrzycowa – źródło problemu
U osób z cukrzycą typu 1 i 2, w zależności od warunków, wahania poziomu i wartości cukru we krwi i mogą pojawiać się wielokrotnie. Nieznacznie podwyższony poziom cukru we krwi nie wywołuje żadnych objawów, ale może w ciągu życia uszkadzać naczynia krwionośne i komórki nerwowe. Wpływa to na funkcję różnych narządów – ma także wpływ na stopy.
- Uszkodzenia naczyń spowodowane cukrzycą zmniejszają dopływ krwi do stóp, a tym samym dopływ tlenu i składników odżywczych – rany goją się z trudem lub wcale, a bakterie mogą się łatwiej rozprzestrzeniać.
- Uszkodzenie nerwów wywołane cukrzycą zmniejsza wrażliwość i odczuwanie bólu na stopach – drobne urazy, punkty ucisku czy kamyk w bucie nie są wtedy nawet zauważane, stopa nie jest chroniona a większe rany mogą się szybciej rozwijać.
Dlatego ważne jest, aby jak najszybciej rozpoznać drobne urazy stóp. Kiedy rany są już duże, często stają się przewlekłe, a w najgorszym przypadku jeśli tkanka jest bardzo uszkodzona, konieczna może być amputacja palca lub części albo nawet całej stopy.
Dbanie o stopy – środki zapobiegawcze i rozpoznanie pierwszych objawów
Osoby z cukrzycą powinny regularnie sprawdzać stopy u lekarza. Jeśli pierwsze zmiany są już zauważone, medyczną pielęgnacją stóp może zająć się podolog, który profesjonalnie zajmuje się paznokciami i zrogowaciałą skórą stóp. Jednak osoby dotknięte chorobą mogą również we własnym zakresie wiele zrobić, aby zapobiec zmianom stóp i utrzymać zespół stopy cukrzycowej na jak najniższym poziomie.
Wyjaśnij swoim pacjentom z cukrzycą, jak właściwie dbać o stopy i jakie mogą być pierwsze objawy zespołu stopy cukrzycowej. W ten sposób małe urazy są szybko wykrywane, a leczenie we wczesnym etapie pozwala uniknąć gorszych powikłań.
Wskazówki dla pacjentów z cukrzycą dotyczące pielęgnacji stóp
Umyć stopy w letniej wodzie podczas kąpieli stóp, a następnie dobrze je osuszyć – także między palcami
- Używać pilnika piłując paznokcie prosto, nie na okrągło – nie należy używać nożyczek, obcinaczy ani cążek
- Zrogowacenia usuwać i wygładzać drobnoziarnistym pumeksem – tarki mogą szybciej uszkodzić skórę
- Regularnie nakładać krem na suche stopy – dobrze nadają się produkty z mocznikiem (5-10% mocznika)
- Codziennie zmieniać skarpetki – wysoki procent zawartości bawełny jest dobry dla stóp
- Prawidłowo zakładać buty – zawsze sprawdzać, czy nie ma w nich miejsca ucisku
Wskazówka: Małe rany na stopach nie powinny być myte, a jedynie dezynfekowane. Polecaj osobom chorym na cukrzycę, które są w twoim gabinecie pielęgnacji stóp, aby zawsze miały w domu spray do dezynfekcji ran, taki jak np. octenisept do dezynfekcji ran firmy Schülke.
Pomóż pacjentowi rozpoznać pierwsze oznaki
Im prędzej i dokładniej osoby chore na cukrzycę wiedzą, jakie oznaki występują na początku zespołu stopy cukrzycowej, tym lepsze leczenie. Pokaż im pierwsze widoczne i niewidoczne objawy oraz zwróć uwagę, że jeśli pojawią się pierwsze objawy, należy umówić się na badanie lekarskie i profesjonalną pielęgnację stóp.
Widoczne znaki:
- odciski lub rany
- nieprawidłowe ustawienie / deformacje stopy
- zrogowacenia lub grzybica paznokci
Niewidoczne znaki:
- Czy stopa bywa niewrażliwa na ból, ucisk, zimno lub ciepło?
- Czy stopa czuje drętwienie lub mrowienie?
- Czy skóra jest bardzo sucha?
- Czy stopa jest chłodna lub czy skóra jest bardzo blada?
Octenisept – rola środka antyseptycznego na rany w leczeniu zespołu stopy cukrzycowej
Leczenie zespołu stopy cukrzycowej uzależnione jest na ogół od stopnia nasilenia choroby w danym przypadku. W optymalnym przypadku stosuje się różne, multidyscyplinarne metody, bo tylko w ten sposób można zmniejszyć ryzyko amputacji.
Oprócz zmniejszania nacisku na stopę poprzez amortyzację obszaru stopy, centralnym filarem multidyscyplinarnego leczenia zespołu stopy cukrzycowej jest miejscowe leczenie ran. Rana jest oczyszczana, dezynfekowana i leczona specjalnymi opatrunkami. Ważne jest, aby opatrunek był zmieniany regularnie – w wielu przypadkach trzy razy w tygodniu – i każdorazowo należy dezynfekować ranę.
Artykuł został przetłumaczony z j. niemieckiego. Żródło: www.hellmut-ruck.de