Grzybica paznokci – odpowiedzi na 10 najczęściej zadawanych pytań
Grzybica paznokci to jedna z najczęstszych chorób paznokci, która dotyka osoby w każdym wieku. Grzybica paznokci, choć często postrzegana jako problem czysto kosmetyczny, może być również bolesna i prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych, zwłaszcza u osób z osłabionym układem odpornościowym.
W tym artykule odpowiadamy na dziesięć najczęściej zadawanych pytań związanych z grzybicą paznokci:
- Czym jest grzybica paznokci?
Grzybica paznokci to infekcja płytki paznokcia – najczęściej odpowiedzialne za to są dermatofity, rzadziej drożdżaki lub pleśń. W większości przypadków grzyb wnika w płytkę paznokcia od dystalnej do bliższej – czyli od zewnątrz do wewnątrz. Jeśli pod paznokciem u nóg już utworzyły się ubytki, patogeny grzybicze mają szczególnie łatwe zadanie.
- Jak rozpoznać grzybicę paznokci?
Przebarwienia paznokci u nóg – białe lub żółtawe w zależności od patogenu – są zwykle widoczne pod płytką lub na niej. Bez odpowiedniej terapii paznokieć ulega coraz większemu zniszczeniu, możliwe jest także oddzielenie się go od łożyska. W końcowej fazie występują kruche, żółtobrązowe lub czarne płytki paznokcia, które przypominają drzewiastą powierzchnię. Często zakłóca to wzrost paznokci – paznokieć zwiększa grubość, a nie długość lub w ogóle nie rośnie.
- Czy konieczne jest przeprowadzenie badania?
Ponieważ infekcja bakteryjna może dawać podobne objawy wizualne, zdecydowanie należy przeprowadzić specjalistyczne badanie. Choroby skóry, które nie mają przyczyny zakaźnej, takie jak łuszczyca, mogą również powodować przebarwienia paznokci. Podczas badania zostaje określony rodzaj grzybów, dzięki czemu specjalista może dokładnie stwierdzić patogen. Ważne! Na kilka tygodni przed badaniem pacjent nie może stosować żadnych leków przeciwgrzybiczych. Ważne jest również, aby próbka do badania paznokcia została pobrana z odpowiedniego miejsca.
- Czy są grupy ryzyka, u których grzybica paznokci występuje szczególnie często?
Do najważniejszych grup ryzyka, u których często występuje grzybica paznokci, zaliczają się sportowcy, diabetycy, osoby starsze i pacjenci z angiopatiami (= chorobami naczyń krwionośnych). Noszenie nieodpowiedniego obuwia (niewłaściwie dopasowanego, ochronnego) przez dłuższy czas może również trwale uszkodzić paznokieć i zwiększyć ryzyko zarażenia grzybicą paznokci. Nawracające grzybicze choroby skóry mogą również sprzyjać rozwojowi grzybicy paznokci.
- Jak skutecznie leczyć grzybicę paznokci?
Najskuteczniejsze leczenie zawsze określa się na podstawie wyników wizualnych i wykrycia patogenu. Bez względu na to, jakie leczenie wybiorą specjaliści ds. podologii, najwyższym priorytetem jest usunięcie całego uszkodzonego materiału paznokcia. Należy to robić w krótkich odstępach czasu, aby stosowane preparaty przeciwgrzybicze mogły lepiej działać. Leczenie może zakończyć się sukcesem tylko wtedy, gdy pacjenci aktywnie współpracują, czyli konsekwentnie stosują przepisane leki. Nie należy lekceważyć dodatkowo istniejącej grzybicy skórnej. Często jest to ignorowane i w niesprzyjających warunkach zdrowy już paznokieć ulega ponownemu zakażeniu tymi samymi patogenami. Ważną rolę odgrywa także higiena obuwia i skarpetek. Zalecane są te z oddychającego materiału np. bawełna, len, wiskoza. Absolutny zakaz: noszenie butów na bosej stopie.
- W jakich przypadkach konieczne jest leczenie ogólnoustrojowe?
Ogólnoustrojowe oznacza „dotyczącego całego organizmu”. Leczenie ogólnoustrojowe polega na przyjmowaniu leków, które rozprzestrzeniają substancję czynną po całym organizmie. Zawsze należy to wziąć pod uwagę, jeśli dotknięte jest więcej niż 50 procent paznokcia lub więcej niż trzy paznokcie u nóg. Są też pacjenci, u których terapia miejscowa nie jest możliwa ze względu na brak możliwości poruszania się. Możliwe jest również połączenie leczenia ogólnoustrojowego i miejscowego.
- Jak długo trwa terapia grzybicy paznokci?
Terapia grzybicy paznokci wymaga dużej cierpliwości. Z reguły utrzymuje się tak długo, jak paznokieć, co oznacza, że wymaga on całkowitego odnowienia. Można założyć, że około roku.
- Jakie metody można zastosować w praktyce, aby uniknąć infekcji (skażenia krzyżowego)?
Aby uniknąć ryzyka infekcji w gabinecie podologicznym, wszystkie powierzchnie, które zostały zanieczyszczone, należy odpowiednio przetrzeć i zdezynfekować. Narzędzia są dezynfekowane i sterylizowane, a materiały jednorazowe utylizowane. Podczas zabiegu warto nosić jednorazowe fartuchy, aby powstały materiał paznokcia można było w jak najbezpieczniejszy sposób zutylizować. Specjalista wykonujący zabieg powinien chronić się poprzez noszenie maski i rękawiczek. Do usuwania mechanicznego należy zastosować urządzenie ssące o największej mocy ssania . Zdrowe paznokcie są zabezpieczane przez przykrycie, a chore paznokcie dezynfekowane. Ważne jest, by nie pracować na paznokciu przy innej kontuzji lub ranie, ponieważ nawet najmniejsze urazy czy pęknięcia mogą stworzyć nowe możliwości dla patogenów grzybiczych.
- Jakie środki zapobiegawcze chronią przed grzybicą paznokci?
Najlepszą profilaktyką jest dobrze wypielęgnowana i zadbana stopa, która się nie poci. Obuwie, które pozwala stopom „oddychać”, a jeśli to tylko możliwe, zapewniać dostęp powietrza i słońca, są to najlepsze warunki, aby na stopach nie pojawiła się grzybica. Zła lub nadmierna higiena stóp prowadzi do podatności skóry i paznokci oraz stwarza idealne warunki do infekcji grzybiczej. Jeżeli doszło do uszkodzenia paznokcia – typowego miejsca wnikania patogenów grzybiczych – warto codziennie dezynfekować ranę, unikając dodatkowego ucisku w tym miejscu i w razie potrzeby udać się do gabinetu podologicznego na wizytę.
- Jakie preparaty są zalecane do użytku domowego przez pacjentów?
Preparaty zawierające algi spiruliny stosowane codziennie nie powodują skutków ubocznych i są bardzo pomocne w terapii miejscowej. Sprawdzone produkty to: peclavus PODOmed Spirulina Lotion i peclavus PODOmed AntiMYX tinktura z piroktonem olaminy. Jeśli problemy na stopie i wokół niej będą się utrzymywać, najlepszy środek przeciwgrzybiczy nie będzie skuteczny.